De eerste discussieavond over Energietransitie kende een goede opkomst. Aangezwengeld door enthousiaste leden Tomas Friedhoff (ondernemer) en Reinout Schotman (natuurkundige) en enthousiast omarmd en ondersteund door het bestuur en de de VVD fractie, zat de cafe de Eerste Aanleg goed vol. Het thema leeft, wat ook bleek uit de respons op de flyeracties op de Binnenweg en in de wijken en gesprekken in de drie volledig elektrische en bestickerde auto’s (BMW i3, Tesla Model 3 en een Audi E-tron). Vele Heemstedenaren zijn zelf al met hun eigen transitie begonnen en stelden enige context zeer op prijs, maar hadden ook nog vragen. Ook vond men het verfrissend om te horen wat de internationale trends zijn, wat er aan nieuwe technologie en aanpak is en de kostendalingen die gerealiseerd worden.
Per persoon verbruiken we in Nederland 58.000 kWh aan energie per jaar voor hoe we wonen, werken, consumeren en ons verplaatsen. Dat is heel veel. Als alle 50+ aanwezigen 24/7 en 365 dagen per jaar continu energie zouden opwekken op een fiets, dan was dat ongeveer gelijk aan wat 1 persoon in Nederland jaarlijks verbruikt. Het aandeel duurzame energie van ons verbruik is internationaal gezien een van de laagste.
Voor de eerste avond waren twee gastsprekers uitgenodigd om de Energietransitie in een internationale context te plaatsen, alsmede kansen en uitdagingen aan te geven en de trends in productiekosten te verhelderen.
Arnold Mulder, Sector Banker Energy bij ABN AMRO, liet zien wat enkele uitdagingen zijn vanuit investeringsoogpunt. Verhandelbare CO2 rechten, onderwerp van Arnold’s promotieonderzoek, bieden onvoldoende zekerheid om te investeren. De overheid vertrouwt bedrijven niet dat ze doelstellingen gaan realiseren en bedrijven vertrouwen de overheid niet voor de continuïteit van regelgeving, subsidie- en belastingmaatregelen. Daar had Arnold een praktische oplossing voor: beide partijen maken afspraken met elkaar via een escrow-agent. Dit werkt vergelijkbaar met een derdenrekening van de notaris bij de overdracht van een huis. De kern is dat dit het vertrouwen kan geven om te investeren, ook als het hoofdkantoor in bijvoorbeeld de VS of India staat, want een escrow-contract is een internationaal bekend, erkend en betrouwbaar contract. En hij kwam met een paar belangrijke tips: plan op de lange termijn, werk van daaruit terug naar de korte termijn en houd vol!
Arnold gaf daarin onder andere een prikkelend voorbeeld van de kolencentrales, die toen snel vergund zijn en waar men vooral naar de energiebehoefte toen en toen geldende prijs voor CO2 uitstootrechten heeft gekeken. Doordat deze rechten uit een vaste, gelimiteerde pot kwam, is de prijs van die CO2 rechten enorm gestegen. Daar had de overheid, maar vooral ook de kolenbedrijven zelf, geen rekening mee gehouden, door een te starre focus op de (toen geldende, lage ETS) CO2-prijs en niet op de afnemende beschikbare hoeveelheid rechten gedurende de levensduur van een kolencentrale. De vraag is ook of we in de toekomst die steeds schaarser wordende rechten wel aan kolencentrales willen gunnen in plaats van andere toepassingen die minder goede alternatieven kennen.
Nick Fryars, COO van Sunntics, liet zien dat bij toenemend aantal zonnepanelen de energie steeds meer overdag opgewekt wordt, waar die juist ‘s avonds nodig is. Dit kan leiden tot wat heet het “California Duck Problem” voor de stroom die conventioneel opgewekt moet worden. In een paar jaar tijd werd er voor 10 Gigawatt aan zonnepanelen op prive-daken geinstalleerd. Die zorgen over de dag voor grote pieken en dalen op het publieke elektriciteitsnet. Dat wil niet zeggen dat burgers geen zonnepanelen meer moeten leggen, maar dat we slim na moeten denken als burgers, overheid en bedrijfsleven, over opslagmogelijkheden, slim sturen van de vraag en bijvoorbeeld het slim gebruiken van de batterijcapaciteit van elektrische auto’s. Een batterij van een gemiddelde elektrische auto heeft voldoende capaciteit voor bijna een week aan stroom in een huishouden. Toch wordt die batterij slechts zelden volledig gebruikt tijdens het rijden. Dat biedt dus kansen!
Een andere interessante oplossing hiervoor is bijvoorbeeld een Concentrated Solar Power (CSP) installatie. In een CSP installatie wordt met spiegels zonlicht geconcentreerd om daarmee zout te smelten en te verhitten tot wel 580 graden. Dit gesmolten zout kan bewaard worden om later met stoomturbines stroom op te wekken. Dit wordt al grootschalig toegepast, zoals in Marokko waar de grootste installatie ter wereld staat en die 2 miljoen huishoudens van energie voorziet. Hij toonde ook een kaart met de plekken ter wereld waar dit het meest rendabel was en waar heel veel zon-instraling was: een flink groot gebied!
Ironisch genoeg, zo vertelde Nick, wordt in Saudi-Arabië een enorm project gerealiseerd met zonne-energie om met die stroom olieraffinaderijen te laten draaien. Kennelijk achten de Saudi's het goedkoper dan dat ze die draaiende houden met de olie die ze zelf oppompen!
Nick introduceerde ook een kernbegrip uit de wereld van energie: de Levelized Cost of Electricity (LCOE). Duurzame bronnen hebben zeker bij grote, projecten vaak wat hogere investeringen aan het begin, maar lage operationele kosten. De LCOE berekent de kosten van energie over de levensduur van de installatie. Veel vormen van duurzame energie (wind en zon met name) zijn inmiddels al goedkoper te produceren dan door kolen, olie of zelfs gas en vergen ook relatief weinig onderhoud, wat ook wederom lagere kosten met zich meebrengt. En deze trend zet door en is een drijvende kracht achter de energietransitie.
Dit bleek ook uit de presentatie van Arnold Mulder, die dat mooi illustreerde met een grafiek van de kostenontwikkeling van duurzame energie van de afgelopen 5 jaar in Nederland. Vooral de spectaculaire daling van de kosten van wind op zee viel op van ca. €0,17/Kwh naar €0,04/Kwh, een daling van meer dan 75% in 4 jaar tijd. We hoorden dat dit kwam doordat de overheid regel- en investeringszekerheid gaf, waardoor kostendalingen met tientallen procenten veel eerder werden bereikt dan nationaal en internationaal was voorspeld. De les is duidelijk: overheid, zorg voor stabiel beleid en de markt gaat investeren!
Een van de eindconclusies was dat ambitieus beleid leidde tot flinke kostendalingen. We kunnen een wereldwijde pioniersrol pakken, vergelijkbaar met onze opgebouwde kennis van waterbeheer na de watersnoodramp van 1953. En die kennis en technologie kunnen we exporteren, wat goed is voor het klimaat, maar ook onze banen en welvaart.
De aanwezigen waren goed geïnformeerd en de levendige discussie verbreedde zich op vele vlakken, van de financiële instrumenten en regelgeving tot waterstof, windenergie en kernfusie. Heemstede heeft een schat aan kennis onder haar inwoners met veel belangstelling in het onderwerp. En dat geeft hoop!
De volgende avond die door VVD Heemstede wordt georganiseerd is op maandag 9 december, wederom in cafe de Eerste Aanleg. Ditmaal zal het thema landelijk zijn, later op 27 januari volgt nog een avond met het thema lokaal en wat mensen zelf kunnen doen. Op 9 december kijken we naar: Waar staan we in Nederland, wat zijn de problemen, kansen, oplossingen en hoe worden die aangepakt? Voor sprekers en aanvangstijden, houd de website www.vvdheemstede.nl en de facebookpagina in de gaten, of stuur een mailtje naar vvdheemstede@outlook.com.